મહાશિવરાત્રી એ હિન્દુ ધર્મમાં એક મહત્વપૂર્ણ તહેવાર છે જે દર વર્ષે ફેબ્રુઆરી-માર્ચમાં ઉજવાય છે. આ વર્ષે ૨૦૨૫માં ૨૬ ફેબ્રુઆરીના રોજ આ પાવન તેહવાર આવી રહ્યો છે. આ રાત્રિનું વિશેષ મહત્વ ભગવાન શિવના ભક્તો માટે છે, કારણ કે આ દિવસની પવિત્રતા અને પૂજા તેમના જીવનમાં આધ્યાત્મિક અને સામાજિક પરિવર્તન લાવવાનો દ્રષ્ટિએ મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવે છે.
મહાશિવરાત્રીનો તહેવાર દર વર્ષે મહા માસની વદ પક્ષની ચૌદશના દિવસે આવે છે. આ દિવસમાં ભગવાન શિવની પૂજા કરવી એ શિવપૂજનના વિધિમાં તીવ્ર શ્રદ્ધા અને ઉપાસના થકી પાપોના નાશ અને મોક્ષની અભિલાષાને પૂર્ણ કરાવવાનો માર્ગ છે.
શિવપુરાણમાં મહાશિવરાત્રી: શિવપુરાણમાં મહાશિવરાત્રીના દિવસના મહત્વ વિશે અનેક કથાઓ દર્શાવવામાં આવી છે. આ દિવસે ભગવાન શિવની અનુકંપાથી ભક્તોને તેમના પાપોનો નાશ થાય છે અને તેમના જીવનમાં આધ્યાત્મિક દ્રષ્ટિથી નવી શ્રેષ્ઠતાઓ આવે છે. આ તહેવારમાં ભક્તો દિવસભર ઉપવાસ રાખી, રાત્રી દરમિયાન શિવલિંગની પૂજા કરે છે અને મંત્રજાપ કરે છે.
આધ્યાત્મિક અને સાંસ્કૃતિક મહત્વ: આ દિવસે લોકો ભગવાન શિવને મંત્રજાપ, પવિત્ર ગંગાજળ, દૂધ, દ્રક્ષ વગેરેના પુણ્યદાયી પદાર્થોથી પૂજા કરી તેમના આશીર્વાદ માટે પ્રાર્થના કરે છે. આ પૂજાના વિધિ સાથે, ભક્તો પોતાના આંતરિક કલ્યાણ માટે અને આત્મસંશોધન માટે પણ સમર્પિત રહે છે. આનો અર્થ એ છે કે આ તહેવાર ભક્તોને પોતાની જાતને સુધારવા અને આધ્યાત્મિક માર્ગ પર આગળ વધવા માટે પ્રેરણા આપે છે.
માનવ જીવન પર અસર: મહાશિવરાત્રીના દિવસે પુરાતન વિશ્વાસો અનુસાર, કોઈ પણ પ્રકારનો પાપ ક્ષમાયાબ થાય છે અને મૌનના સમય દરમિયાન ભક્તો પોતાને દૈહિક તથા માનસિક રીતે ફરીથી નવી રેખામાં માપી શકે છે. આ તહેવારમાં કરવામાં આવેલી પૂજા અને ઉપાસના એવા ગુણો અને શ્રદ્ધાને પ્રોત્સાહિત કરે છે, જે જીવનમાં શાંતિ અને મંગલ લાવે છે.
વિશ્વાસ અને અવલોકન: મહાશિવરાત્રીને ભક્તિ અને સજાગતા સાથે મનાવવું એ સમગ્ર જીવનને તાત્કાલિક નવું દિશા આપે છે. આ દિવસમાં ભગવાન શિવના ચરણોમાં શ્રદ્ધા, સમર્પણ અને ભક્તિ દર્શાવવી એ સંપૂર્ણ રીતે માનવ જીવનમાં સંતુલન અને આધ્યાત્મિકતા લાવવાનો માધ્યમ છે.
ઉપસંહાર: મહાશિવરાત્રી એ માત્ર પૌરાણિક અનુસંધાન નહિ, પરંતુ આધ્યાત્મિક અને સામાજિક દ્રષ્ટિએ એક અગત્યનો અવસર છે. આ તહેવાર ભક્તોને આધ્યાત્મિક મૂલ્યો પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવા, શાંતિ અને પ્રેમની ભાવનાને વ્યાપક બનાવવાનો પ્રેરણા આપે છે. હર હર મહાદેવ.
✍️ ધીનલ એસ. ગાંવિત