ગણતંત્ર દિવસ 26 જાન્યુઆરી, 1950ના રોજ આપણા ભારત દેશે જ્યારે પોતાના સંવિધાનને અપનાવ્યું અને ભારતને ગણતંત્ર તરીકે ઓળખાવામાં આવ્યું. આ દિવસે, ભારતદેશ એક સાહસિક, મજબૂત અને સંવેદનશીલ દેશ તરીકે ઊભા રહીને દ્રષ્ટિએ આગવી લીડરશિપનું પ્રદર્શન કરે છે.
ભારતીય સંવિધાનનું મહત્વ: ભારતીય સંવિધાન એ વિશ્વના સૌથી લાંબા લખાયેલા સંવિધાનોમાંનો એક છે. તે સમાજને એક દિશા આપે છે અને દેશના નાગરિકોને તેમના મૂળભૂત અધિકારો અને જવાબદારીઓ પ્રદાન કરે છે. આ સંવિધાન, અનેક માવજાત, એકતા, સમાનતા અને ધર્મનિરપેક્ષતા જેવા મુલ્યોથી ભરપૂર છે, જે દેશના વિકાસ અને શાંતિ માટે આધારભૂત છે.
ગણતંત્ર દિવસ ને થોડા ઐતિહાસિક દ્રષ્ટિકોણ થી સમજીએ તો ભારત 15 ઑગસ્ટ, 1947ના રોજ આઝાદી પામ્યા બાદ, આઝાદી મળવાની સાથે જ આઝાદીના રજાકીય વ્યવસ્થા, રાજકીય સ્વચ્છતા અને નાગરિક સ્વતંત્રતા માટે સખત સંકલ્પો કરવા પડ્યા. 26 જાન્યુઆરી 1950 એ તે ક્ષણ હતી, જ્યારે ભારતે વૈશ્વિક દ્રષ્ટિએ પોતાને એક સશક્ત સંવિધાન સાથે ગણતંત્ર તરીકે સ્થાપિત કરી દીધું.
ગણતંત્ર દિવસની ઉજવણી રાજપથ પર યોજાય છે, જેમાં પરેડ, સાંસ્કૃતિક પ્રદર્શન અને દેશભરના વિવિધ રાજ્યોના કલાચિત્રો દર્શાવવામાં આવે છે. આ સમગ્ર કાર્યક્રમમાં દેશના શૂરવીર સૈનિકો, ખૂણાઓના નાગરિકો અને વિદ્યાર્થીઓ સાથે મળીને સંગઠિત થઈને શાંતિ, એકતા અને સચોટ પરિપ્રેક્ષ્ય દર્શાવતા હોય છે. રાજકીય નેતાઓ અને સમગ્ર દેશ આ સમયે સંવિધાનના પવિત્રતા અને દેશની સમૃદ્ધિ માટે પ્રાર્થના કરે છે.
જાતિ, ધર્મ અને ભાષાની એકતા: ગણતંત્ર દિવસ એ ભારતની વૈશ્વિક રીતે જાણીતું વિચારોની દ્રષ્ટિ પ્રદર્શિત કરે છે. જે જાતિ, ધર્મ, ભાષા અને સંસ્કૃતિની અદ્વિતીય ભેદભાવથી પરભ્રમ રહીને સમગ્ર દેશમાં એકતા અને પરસ્પર સન્માનની વાત કરે છે. આ દિવસે એ વાત સ્પષ્ટ થાય છે કે ભારત એ એકતા અને ભિન્નતા સાથે જીવતો દેશ છે.
નાગરિક જવાબદારી અને સક્રિયતા: ગણતંત્ર દિવસ આપણને માત્ર સમ્માન અને ઉત્સવથી જ નથી બાંધતો, પરંતુ નાગરિક તરીકે અમારી જવાબદારીઓ યાદ અપાવે છે. આ દિવસ લોકોના સમાજમાં સકારાત્મક પરિવર્તન લાવવાનો પ્રેરણાસ્ત્રોત પણ છે. દરેક નાગરિકે પોતાના હક્કોને જાણવું અને સમાજના નીતિ નક્કી કરવા માટે સક્રિય ભૂમિકા નિભાવવાની છે.
સમાપ્તિ: ગણતંત્ર દિવસ એ ભારતના સંવિધાનનો એક ઉત્સવ, દેશની પ્રકૃતિ અને આત્મવિશ્વાસના પ્રતિબિંબ તરીકે ઊભા રહીને દેશના લોકોની સ્વતંત્રતા અને સામૂહિક કલ્યાણ તરફ દિશા દર્શાવે છે. આ દિવસ ભારતીય રાષ્ટ્રની એકતા, ભાવિ પ્રગતિ અને વૈશ્વિક સ્તરે નવી દિશા તરફ ઊભા રહેવાનો ઉન્મુક્ત અભિયાન છે.
✍️ ધીનલ એસ. ગાંવિત, વલસાડ.