આજકાલના વ્યસ્ત અને દિનચર્યા ભરેલા જીવનમાં આપણે એવા ઘણા સંબંધોમાં વ્યસ્ત રહીને જીવન જીવી રહ્યા છીએ, જે કોઈક રીતે આપણને જીવનમાં સંતોષ પૂરો પડતા હોય છે. આવા સંબંધો વ્યક્તિગત અને વ્યાવસાયિક જીવન બંનેમાં જોવા મળે છે, જેમ કે કુટુંબ, મીત્રતા, પ્રેમ, વગેરે. પરંતુ આ સંબંધોની મજબૂતીનો આધાર કેટલીય બાબતો પર નિર્ભર કરે છે. આમાં બે મહત્વપૂર્ણ તત્વો છે – “શ્વાસ” અને “વિશ્વાસ”. જ્યારે આ બંને તત્વો સાનુકૂળ રીતે એકબીજાની અંદર પ્રગટતા હોય છે, ત્યારે એ સંબંધ સદાબહાર અને મજબૂત બની જાય છે.
“શ્વાસ” : જીવનની સીમા
“શ્વાસ” એટલે કે જીવનની પદ્ધતિ, જેઓ સંબંધોને જીવંત રાખે છે. ભલે પ્રેમ હોય, મિત્રો હોય અથવા કુટુંબ, દરેક સંબંધ માટે શ્વાસ એ એક જીવીત ભાવના છે. જ્યાં સુધી આપણી વચ્ચે વિશ્વસનીય વાતચીત અને સંપર્ક ન હોઈ, ત્યાં સુધી આપણે બિનહિત્તવી અને અસંતોષી રહીશું.
અહીં શ્વાસનો અર્થ ફક્ત હવામાં પ્રવેશ લેતા શ્વાસથી નહીં, પરંતુ મન, હ્રદય અને આત્માની ઘટનાઓની નમ્રતા અને પ્રતિસાદથી પણ છે. આનો મતલબ એ છે કે દરેક સંબંધમાં એકબીજા સાથેની પરસ્પર બંધાઈ રહીને, એકબીજાને સંભાળવાની અને સમજવાની પ્રક્રિયા એ મનુષ્ય જીવન જીવવા માટેનો મુખ્ય માર્ગ છે.
જેમ આપણને શ્વાસ દ્વારા જીવન મળે છે, તેવી જ રીતે આપણે પ્રતિસાદ અને વાતચીતમાં પણ શ્વાસ રૂપે જીવંત રહેવું જરૂરી છે. આ વિધિ દરેક સંબંધમાં લાગણી, કાળજી અને દયાળુતા ઉમેરે છે, જે આ સંબંધોને સકારાત્મક અને મજબૂત બનાવે છે.
“વિશ્વાસ” : કોઈ પણ સંબંધનો મુખ્ય પાયો છે.
સંબંધોમાં વિશ્વાસ એ એક મજબૂત આધારશિલા છે. જો કોઈક વ્યક્તિ પર વિશ્વાસ ન હોય, તો તે સંબંધ ટકાવી રાખવો એ ખૂબ જ મુશ્કેલ બની જાય છે. આપણા જીવનમાં આ નવિનીકરણ, હસ્ય, દુઃખ, અને સંઘર્ષની અસંખ્ય પળો આવી શકે છે, પરંતુ જયારે વિશ્વાસનો પાયો મજબૂત હોય, ત્યારે આ બધું જ સહેલું બની જાય છે.
વિશ્વાસ એ તે ગુરુત્વાકર્ષણ છે જે લોકો ને એકબીજાના પાસે ખેંચે છે. કોઈપણ દ્રષ્ટિએ, દુનિયાની દરેક મૂલ્યવાન બાબત વિશ્વાસ પર આધાર રાખે છે. લગ્ન, મિત્રો, વ્યાવસાયિક સંબંધો, દરેક પ્રકારે વિશ્વાસ એ મનુષ્યનાં ગુણધર્મોનો પ્રતિક છે. જ્યારે એક વ્યક્તિ વિશ્વાસ પ્રદાન કરે છે, ત્યારે તે બીજાને મન, આત્મા અને હ્રદયથી જોડાવાની તક આપે છે.
“શ્વાસ” અને “વિશ્વાસ” એક સિક્કાની બે બાજુઓ.
“શ્વાસ” અને “વિશ્વાસ” બંને એકબીજાથી પરસ્પર જોડાયેલા છે. શ્વાસ થકી આ દુનિયાના દરેક સંબંધમાં એકદમ નમ્ર અને પ્રેમભાવ આપીને આદરપૂર્વક વાતચીત થાય છે. અને વિશ્વાસ એ જ છે, જે આ વાતચીતને મજબૂતી આપે છે.
આમ, શ્વાસ અને વિશ્વાસ સંબંધોમાં એકબીજાને સમજવાની ક્ષમતા આપે છે. જ્યાં શ્વાસથી આપણે સંવેદનાઓ અને લાગણીઓને સહાનુભૂતિથી આગળ વધારી શકીએ છીએ, ત્યાં વિશ્વાસથી એ સંબંધોને મજબૂત કરી શકીએ છીએ.
સારાંશરૂપે જો સમજીએ તો, દરેક સંબંધોની મજબૂતી અને ગુણવત્તાને આલોકિત અને સંલગ્ન કરી શકતા બે તત્વો “શ્વાસ” અને “વિશ્વાસ” છે. આ તત્વો વચ્ચેનું સંતુલન એક અદ્વિતીય દ્રષ્ટિ પ્રદાન કરે છે. જ્યારે “શ્વાસ” પ્રગટાવવાની મર્યાદા અને જીવંતતા આપે છે, ત્યારે “વિશ્વાસ” એ પાયો અને મજબૂતી આપે છે. વિશ્વાસ વગરના સંબંધો અવ્યાખ્યાયિત લાગણીઓ સાથે ભરેલા રહે છે, પરંતુ જ્યારે આ બંને તત્વો પરસ્પર જોડાય જાય ત્યારે એ સંબંધ સૌથી મજબૂત અને પરંપરાગત બની જાય છે.
“શ્વાસ” અને “વિશ્વાસ” એ દરેક સબંધોમાં એ સંદેશ આપે છે કે સંબંધોમાં સહાનુભૂતિ, વિશ્વસનીયતા અને પ્રેમ જ જીવંત રહેવા માટેની મુખ્ય જરૂરિયાત છે.
– ધીનલ એસ. ગાંવિત, વલસાડ.